SRS و SBRT شتابدهنده خطی

SRS (جراحی رادیویی استریوتاکتیک)

SRS یک روش درمانی غیرتهاجمی است که با استفاده از دوز بالایی از پرتوها در یک جلسه یا چند جلسه محدود، تومورهای کوچک و محدود به یک ناحیه، به ویژه در مغز، را درمان می‌کند. در این روش، شتابدهنده خطی به دقت بالایی در جهت‌دهی پرتوها نیاز دارد تا به شکل دقیق به تومور متمرکز شود و از آسیب به بافت سالم اطراف جلوگیری کند. 

ویژگی‌های SRS:

- دقت بالا: برای درمان تومورهای مغزی و ضایعات کوچک بسیار ایده‌آل است.

- تعداد جلسات کم: معمولاً در یک جلسه یا حداکثر چند جلسه انجام می‌شود.

- کاهش آسیب به بافت‌های سالم: به دلیل تمرکز بالای دوز در ناحیه کوچک.

SBRT (رادیوتراپی استریوتاکتیک بدن)

SBRT برای درمان تومورهای کوچک در نواحی خارج از مغز، مانند ریه‌ها، کبد، پروستات و ستون فقرات، طراحی شده است. این روش نیز با استفاده از شتابدهنده خطی و دقت بالای جهت‌دهی پرتوها، دوز بالایی از اشعه را در چند جلسه محدود (معمولاً ۱ تا ۵ جلسه) به ناحیه مورد نظر وارد می‌کند.

ویژگی‌های SBRT:

- مناسب برای تومورهای خارج از مغز: مانند ریه، کبد، ستون فقرات و پروستات.

- دوزهای بالا در چند جلسه: معمولاً بین ۱ تا ۵ جلسه، با دوزهای قوی و بسیار متمرکز.

- حفظ بافت سالم اطراف: دقت بالا در تمرکز پرتوها روی تومور و محافظت از بافت‌های سالم اطراف.

نقش شتابدهنده خطی (LINAC) در SRS و SBRT

شتابدهنده خطی دستگاهی است که برای تولید پرتوهای پرقدرت اشعه ایکس یا پروتون‌ها به کار می‌رود. این دستگاه‌ها با تنظیم دقیق و استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی، پرتوها را به شکل متمرکز به ناحیه تومور هدایت می‌کنند. به دلیل نیاز به دقت بالا، شتابدهنده‌های خطی برای SRS و SBRT باید به تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند هدایت تصویر (IGRT) و سیستم‌های موقعیت‌یابی سه‌بعدی مجهز باشند.

مزایای استفاده از SRS و SBRT

1. کاهش تعداد جلسات درمانی: به دلیل دوز بالای هر جلسه، بیمار نیاز به تعداد کمتری جلسه دارد.

2. کمترین آسیب به بافت‌های سالم: به دلیل دقت بالا و تمرکز بر ناحیه تومور، بافت‌های سالم کمتر آسیب می‌بینند.

3. کاهش عوارض جانبی: به دلیل تمرکز دوز بالا در ناحیه کوچک، عوارض جانبی کاهش می‌یابد.

4. اثرگذاری سریع‌تر: به دلیل دوزهای بالاتر، درمان ممکن است سریع‌تر به نتایج مطلوب برسد.

جمع‌بندی

SRS و SBRT دو روش نوین و پیشرفته در رادیوتراپی با استفاده از شتابدهنده‌های خطی هستند که به دلیل دقت بالا و توانایی ارائه دوزهای بالا در نواحی کوچک، برای درمان تومورهای مغزی و بدنی کوچک بسیار موثرند. این روش‌ها با کمک دستگاه‌های شتابدهنده خطی پیشرفته به افزایش کیفیت و دقت درمان‌های سرطان کمک می‌کنند و باعث بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش عوارض جانبی می‌شوند.