سایر وسایل و ظروف آزمایشگاهی در IVF

(Other Disposable Laboratory Items in IVF)

در فناوری‌های کمک‌باروری (ART) و به‌ویژه در فرآیند لقاح آزمایشگاهی (IVF)، دقت، استریلیتی و کیفیت وسایل مصرفی نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد.
هر مرحله از IVF، از جمع‌آوری تخمک تا انتقال جنین، نیازمند استفاده از وسایل آزمایشگاهی دقیق، استریل و زیست‌سازگار است. در کنار تجهیزات اصلی مانند انکوباتور، میکروسکوپ و محیط‌های کشت، مجموعه‌ای از وسایل و ظروف یک‌بار مصرف (Disposables) نیز به‌صورت روزانه در آزمایشگاه IVF به کار می‌روند که کیفیت آنها تأثیر مستقیم بر بقای سلول‌های جنسی و رشد جنین دارد

اهمیت وسایل یک‌بار مصرف در IVF

استفاده از ظروف و وسایل یک‌بار مصرف، نه‌تنها مانع آلودگی میکروبی و شیمیایی می‌شود، بلکه از تداخل پروتئینی و سمیت پلاستیکی (Toxicity) در محیط کشت جلوگیری می‌کند.
این وسایل باید از مواد Non-toxic، بدون PHT و بدون pyrogen ساخته شوند و با گاز اتیلن اکساید یا اشعه گاما استریل گردند تا از سلامت کامل نمونه‌ها اطمینان حاصل شود.

انواع وسایل و ظروف مصرفی در آزمایشگاه IVF

1. پلیت‌ها و ظروف کشت (Culture Dishes)

پلیت‌های IVF معمولاً از پلی‌استایرن با درجه زیستی بالا ساخته شده و در ابعاد مختلف (35، 60 یا 100 میلی‌متری) در دسترس هستند.
این ظروف برای مراحل مختلف مانند آی‌سی‌اس‌آی (ICSI)، کشت جنین (Embryo Culture) و Blastocyst Development مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سطح آنها باید غیرسمی و دارای پوشش کنترل‌شده (Tissue Culture Treated) باشد تا از چسبندگی نامطلوب سلولی جلوگیری کند.

2. پیپت‌ها و نوک‌های میکرپیپت (Pipettes & Tips)

در IVF از انواع پیپت‌ها برای جمع‌آوری، انتقال و شست‌وشوی گامت‌ها و جنین‌ها استفاده می‌شود:

• Piezo Pipettes برای تزریق اسپرم در روش ICSI

• Transfer Pipettes برای انتقال جنین

• Stripette و serological pipette برای کار با محیط‌های کشت
  همه این ابزار باید Non-toxic، RNase/DNase-free و با تلورانس دقیق حجم تولید شوند.

. لوله‌ها و فلاسک‌ها (Tubes & Flasks)

لوله‌های سانتریفیوژ، جمع‌آوری نمونه و انتقال، از پلی‌پروپیلن پزشکی تولید می‌شوند.
در IVF، از لوله‌های مخصوص با درپوش مقاوم به تغییر دما استفاده می‌شود تا از تبخیر یا آلودگی جلوگیری شود.
همچنین فلاسک‌های ذخیره محیط کشت باید دارای درپوش تهویه‌دار (Vent Cap) باشند.

4. ظروف جمع‌آوری اووسیت و اسپرم (Collection Dishes & Tubes)

ظروف جمع‌آوری اووسیت (Oocyte Collection Tubes) و اسپرم باید از مواد غیرسمی و سازگار با سلول‌های جنسی ساخته شوند.
اغلب این ظروف دارای نشان‌گر حرارتی یا استریل بودن هستند و باید پیش از استفاده از لحاظ pH و endotoxin-free بودن بررسی شوند.

5. فیلترها و سرنگ‌ها (Filters & Syringes)

برای آماده‌سازی محیط‌های کشت و حذف ذرات معلق، از فیلترهای غشایی با منافذ 0.22 میکرون استفاده می‌شود.
سرنگ‌های مخصوص تزریق یا انتقال محیط نیز باید استریل و بدون روغن سیلیکونی باشند تا از ورود هرگونه آلودگی به محیط جلوگیری شود.

6. لوازم جانبی مصرفی دیگر

• پوشش‌های پتری و ظروف ذخیره جنین

• دستکش‌های نیتریل بدون پودر

• ظروف برچسب‌دار برای ردیابی نمونه‌ها

• تیوب‌های مخصوص فریز (Cryotubes) برای ذخیره اسپرم، تخمک یا جنین در دمای نیتروژن مایع

ویژگی‌های کیفی ضروری برای وسایل IVF

وسایل مصرفی مورد استفاده در IVF باید دارای مشخصات زیر باشند:

• تأییدیه IVF-grade / Embryo-tested

• Sterile, Non-toxic, Non-pyrogenic

• کنترل شده از نظر pH، فشار اسمزی و شفافیت اپتیکی

• بسته‌بندی مقاوم در برابر آلودگی و رطوبت

کیفیت پایین وسایل آزمایشگاهی می‌تواند منجر به کاهش نرخ لقاح، آسیب به جنین یا افت کیفیت کشت سلولی شود، بنابراین انتخاب برند معتبر اهمیت فراوانی دارد.

جمع‌بندی

در فرآیند حساس IVF، جزئیات کوچک تفاوت‌های بزرگی ایجاد می‌کنند.
ظروف و وسایل یک‌بار مصرف آزمایشگاهی، اگرچه در نگاه اول ساده به نظر می‌رسند، اما نقش کلیدی در تضمین سلامت سلول‌های جنسی و رشد مطلوب جنین دارند.
استفاده از تجهیزات باکیفیت، دارای گواهی IVF-grade، استریل و زیست‌سازگار، لازمه موفقیت هر آزمایشگاه کمک‌باروری مدرن است.