افیب - فیبریلاسیون دهلیزی

فیبریلاسیون دهلیزی (Afib): علل، علائم، تشخیص و درمان

فیبریلاسیون دهلیزی (Afib) یکی از شایع‌ترین اختلالات ریتم قلبی است که منجر به ضربان نامنظم و معمولاً سریع قلب می‌شود. این وضعیت می‌تواند خطر سکته مغزی، نارسایی قلبی و سایر عوارض قلبی را افزایش دهد. 

فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟

فیبریلاسیون دهلیزی زمانی رخ می‌دهد که دهلیزهای قلب به صورت نامنظم و به طور غیر مؤثری منقبض می‌شوند. این انقباضات غیرمنظم می‌تواند باعث ایجاد لخته‌های خونی در قلب شود که در صورت حرکت به سمت مغز، می‌تواند منجر به سکته مغزی شود. این وضعیت می‌تواند به صورت متناوب (پارشکال) یا دائمی (پایدار) باشد.

علل فیبریلاسیون دهلیزی

علت دقیق فیبریلاسیون دهلیزی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به این وضعیت را افزایش دهند عبارتند از:

1. بیماری‌های قلبی:

   • فشار خون بالا
   • بیماری‌های عروق کرونر
   • نارسایی قلبی
   • بیماری‌های دریچه‌ای قلب

2. عوامل غیر قلبی:

   • پرکاری تیروئید
   • مصرف زیاد الکل
   • مصرف مواد مخدر محرک
   • عفونت‌های حاد یا مزمن

3. عوامل ژنتیکی و سن:

   • سابقه خانوادگی فیبریلاسیون دهلیزی
   • افزایش سن

علائم فیبریلاسیون دهلیزی

علائم فیبریلاسیون دهلیزی می‌تواند متغیر باشد و برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. اما شایع‌ترین علائم عبارتند از:

1. ضربان قلب نامنظم و سریع:

   • تپش قلب ناگهانی و شدید

2. خستگی و ضعف:

   • احساس خستگی شدید و کاهش انرژی

3. سرگیجه و گیجی:

   • احساس سرگیجه و ناپایداری

4. تنگی نفس:

   • دشواری در تنفس، خصوصاً هنگام فعالیت بدنی

5. درد یا ناراحتی در قفسه سینه:

   • احساس فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه

تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی

تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی:

   • پزشک با بررسی علائم و سابقه پزشکی بیمار به وجود این اختلال مشکوک می‌شود.

2. الکتروکاردیوگرام (ECG):

   • ECG ابزار اصلی برای تشخیص فیبریلاسیون دهلیزی است. این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند و می‌تواند ریتم نامنظم قلب را نشان دهد.

3. مانیتورینگ طولانی‌مدت قلب:

   • استفاده از هولتر مانیتور یا مانیتورینگ رویداد برای ثبت فعالیت قلب در طول زمان‌های طولانی‌تر

4. اکوکاردیوگرافی:

   • این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از ساختار و عملکرد قلب تهیه می‌کند.

درمان فیبریلاسیون دهلیزی

درمان فیبریلاسیون دهلیزی با هدف کنترل ریتم و سرعت قلب و پیشگیری از عوارضی مانند سکته مغزی انجام می‌شود. روش‌های درمان شامل موارد زیر است:

1. داروها:

   • داروهای ضد آریتمی: برای کنترل ریتم قلب
   • بتابلوکرها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم: برای کنترل سرعت ضربان قلب
   • آنتی‌کوآگولانت‌ها: برای پیشگیری از تشکیل لخته‌های خونی

2. روش‌های غیر دارویی:

   • کاردیوورژن الکتریکی: استفاده از شوک الکتریکی برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب
   • ابلیشن کاتتر: تخریب مناطق کوچک بافت قلب که باعث فیبریلاسیون دهلیزی می‌شوند

3. روش‌های جراحی:

   • ماز (Maze) جراحی: ایجاد زخم‌های کوچک در دهلیزها برای جلوگیری از انتقال ایمپالس‌های الکتریکی غیرطبیعی

4. تغییرات در سبک زندگی:

   • اجتناب از مصرف الکل و کافئین
   • مدیریت استرس
   • حفظ وزن سالم
   • ترک سیگار

پیشگیری از فیبریلاسیون دهلیزی

پیشگیری از فیبریلاسیون دهلیزی شامل مدیریت عوامل خطر و تغییرات در سبک زندگی است:

1. مدیریت فشار خون:

   • کنترل فشار خون با رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم

2. تغذیه سالم:

   • مصرف غذاهای سالم و کم‌چرب

3. ورزش منظم:

   • انجام فعالیت‌های بدنی منظم برای حفظ سلامت قلب

4. کاهش مصرف الکل و کافئین:

   • اجتناب از مصرف بیش از حد الکل و کافئین

5. مدیریت استرس:

   • استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و مدیتیشن

نتیجه‌گیری

فیبریلاسیون دهلیزی یک اختلال شایع و جدی در ریتم قلب است که نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارد. آگاهی از علل، علائم و روش‌های درمان این اختلال می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائمی از فیبریلاسیون دهلیزی را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا از تشخیص و درمان به موقع بهره‌مند شوید.