طی چهار سال گذشته، اخبار نگران‌کننده‌ای از وقوع آتش‌سوزی در بیمارستان‌های سراسر کشور منتشر شده است. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، از سال ۱۴۰۰ تاکنون، دست‌کم ۱۳ بیمارستان درگیر حریق شده‌اند. اگرچه بسیاری از این حوادث خوشبختانه بدون تلفات جانی مهار شده‌اند، اما فجایع بیمارستان قائم رشت (با ۹ کشته) و گاندی تهران زنگ خطری جدی برای تمامی سیستم‌های بهداشتی و درمانی کشور محسوب می‌شوند.
این آتش‌سوزی‌های پیاپی، که در مکانی اتفاق می‌افتند که باید امن‌ترین نقطه برای آسیب‌پذیرترین افراد جامعه باشد، پرسش‌های بزرگی را درباره سطح ایمنی و استانداردهای مدیریت بحران در مراکز درمانی کشور ایجاد می‌کند.
ریشه‌های یک بحران قابل پیشگیری
کارشناسان عوامل متعددی را دلیل اصلی این حوادث می‌دانند:
· عیب‌های برق و تجهیزات الکتریکی (علت اصلی آتش‌سوزی بیمارستان گاندی)
· خطاهای انسانی
· نگهداری نامناسب مواد قابل اشتصال
· سیستم‌های تهویهٔ ناکارآمد
· عدم رعایت استانداردهای ایمنی و فرسودگی ساختمان‌ها
جالب اینجاست که مسئولان نیز به این مشکل اذعان دارند. سال گذشته اعلام شد بیمارستان‌های بزرگی مانند امام خمینی، سینا، بوعلی و فیاض‌بخش همچنان در لیست ساختمان‌های «بحرانی» از لحاظ ایمنی حریق قرار دارند.
نگاهی به آمار و حوادث شاخص:
· بیمارستان قائم رشت (خرداد ۱۴۰۳): ۹ کشته و ۱۵ مصدوم. گزارش‌ها حاکی از تاخیر در اعلام alarm و نبود پروتکل‌های تخلیهٔ اضطراری بود.
· بیمارستان گاندی تهران (بهمن ۱۴۰۲): خوشبختانه بدون تلفات جانی. علت: «اتصالی سیم برق».
· بیمارستان لقمان حکیم (شهریور ۱۴۰۴): حریق بدون مصدومیت.
· بیمارستان امام حسین تهران (اردیبهشت ۱۴۰۳): آتش‌سوزی در انبار دارو که می‌توانست به فاجعه‌ای بزرگ‌تر منجر شود.
راه حل چیست؟
این آمار تنها نشان‌دهندهٔ حوادثی است که رسانه‌ای شده‌اند. برای جلوگیری از فجایع آینده، نیاز به یک عزم ملی و اقدام فوری است:
1. تخصیص بودجهٔ اضطراری برای نوسازی سیم‌کشی و سیستم‌های الکتریکی بیمارستان‌های فرسوده.
2. اجرای دقیق پروتکل‌های ایمنی و برگزاری دوره‌های منظم آموزش پرسنل برای مدیریت بحران و تخلیهٔ اضطراری.
3. نصب و نگهداری سیستم‌های اعلام و اطفای حریق به‌روز و استاندارد.
4. افزایش نظارت‌های مستمر و بی‌طرفانه بر شرایط ایمنی بیمارستان‌ها.
بیمارستان‌ها خانهٔ امید هستند. امنیت بیماران و کادر درمانی که در خط مقدم سلامت جامعه قرار دارند، نباید قربانی سهل‌انگاری و بیتوجهی شود. این حوادث پیاپی یک «هشدار» است؛ قبل از آنکه به یک «فاجعهٔ ملی» بدل شود.